In de onderstaande inspreekreactie voor de raadsvergadering van 9 december 2019 wordt een aantal redenen genoemd. Vanwege de beperkte spreektijd van 5 minuten wordt in de vergadering een kortere versie van de onderstaande tekst uitgesproken.
De inspreekreactie is een oproep aan de gemeenteraad om nu te kiezen voor een toekomst van Scherpenzeel als zelfstandige gemeente en daar in de komende tijd eensgezind de schouders onder te zetten.
Waarom zelfstandig? Ik noem puntsgewijs een aantal argumenten.
1. Kies voor de menselijke maat
Groter en efficiënter is vaak helemaal niet beter. Organisatie-adviseurs en managers kijken vooral naar getallen en cijfers. Maar er is ook menselijke kwaliteit die niet in cijfers te vangen is.Wat al dat fuseren en reorganiseren in de praktijk betekent, zien we inmiddels in de zorg, waar medewerkers op de minuut moeten werken en persoonlijke aandacht voor mensen in het gedrang komt. In het onderwijs waar scholen leerfabrieken zijn geworden en docenten zuchten onder te hoge werkdruk. Bij de politie waar teveel bureaucratie en papierwerk agenten van de straat houdt.
Kies daarom niet voor groter, maar voor een zelfstandig Scherpenzeel, een gemeente waar de burger niet een nummer is, maar een mens. En laat ook uw hardwerkende ambtenaren niet in onzekerheid over wat over 3 jaar hun functie wordt en waar hun werkplek dan is.
2. Kies voor zelfstandigheid uit het oogpunt van democratie
Voorzover ik heb kunnen nagaan, zijn er vorig jaar geen raadsleden gekozen op basis van een verkiezingsprogramma dat voor fusie was. U bent gekozen omdat in uw programma stond dat u zich wilde inzetten voor het versterken en verbeteren van wat in de gemeente Scherpenzeel beter kan en moet. Ook het coalitieakkoord is een afspraak om te werken aan de toekomst voor een zelfstandig Scherpenzeel. Bovendien zijn er veel signalen die erop wijzen dat ook nu de meerderheid van de Scherpenzelers voor zelfstandigheid is. Een petitie van die strekking is in korte tijd al rond de 600 keer ondertekend, terwijl de tijd te kort was om er veel bekendheid aan te geven. Deze gemeenteraad moet zich daarom afvragen of er wel een democratisch mandaat is voor een zo ingrijpend besluit als het opgeven van de zelfstandigheid.3. Kies voor versterking van wat we nu hebben
Adviesbureaus gaan erg uit van de maakbaarheid van de dingen en doen alsof je blanco begint en kunt kiezen uit 2 mogelijkheden. Maar zo is het niet. Er is al een bestaande situatie, de zelfstandige gemeente Scherpenzeel. En daarin is werk aan de winkel. Maar het alternatief grijpt veel dieper in. Dat is een ingrijpende reorganisatie die jarenlang tijd en energie opslokt en nog veel meer geld kost. Ja, daar krijgen we dan van het rijk 5 miljoen voor. Krijgen? Ook dat is gewoon belastinggeld, dat aan betere dingen besteed kan worden.4. Behoud wat goed is en ruil het niet in voor wat (misschien) iets beter is
Je weet wat je hebt en je weet niet wat je krijgt. Wat we nu hebben, is goed. Dat laten de onderzoeken wel zien. Het is hier goed wonen. Scherpenzeel scoort op veel punten positief. Iets wat goed is, ga je, kijkend naar de toekomst, alleen inruilen voor iets anders als duidelijk is dat wat je nu hebt heel veel slechter gaat worden en als het alternatief heel veel beter zal zijn. Maar dat is niet het geval. De onderzoeken laten zien dat een kleinere zelfstandige gemeente voor- en nadelen heeft en het opgaan in een grotere gemeente heeft ook voor- en nadelen. De ene oplossing is niet overduidelijk veel beter dan de andere. Dat betekent dat de verschillen klein zijn en dat (nog meer) onderzoeken en adviesrapporten niet de doorslag gaan geven. Het komt dus aan op wat je visie en overtuiging is. De keuze is een politieke keuze, en dat is precies waar een gemeenteraad voor is gekozen.Wat we nu hebben is goed en ook goed genoeg voor de toekomst. En zelfs als het alternatief iets beter zou zijn (wat nog maar de vraag is) hoef je daar om die reden nog niet voor te kiezen. Laat het betere niet de vijand worden van het goede! Ik hoop dat deze raad nu de moed en overtuiging heeft om te kiezen voor behoud en versterking van het goede dat we nu hebben.
5. Sluit de gelederen en ga samen aan de slag
Het lijkt erop dat college en raad verdeeld zijn met, gelukkig, wel een kleine meerderheid die voor zelfstandigheid is. Ik hoop dat burgemeester en wethouders en raadsleden hun verschillen kunnen blijven relativeren en niet deze gemeente in een bestuurscrisis storten. Dat is het slechtste wat u ons dorp nu kunt aandoen. Daarmee laat deze raad de kiezers pas echt in de steek.De keuze gaat tussen goed en iets beter, waarbij de een zelfstandig blijven iets beter vindt en de ander een voorkeur heeft voor fuseren. Zo relatief is het. En misschien hebben raadsfracties ook intern gemerkt dat het niet zo duidelijk en eenduidig is. Dat geeft ruimte voor relativering. Je denkt dat het ene beter is voor dit dorp, maar van het andere valt Scherpenzeel ook echt niet om. Ik hoop dat als een meerderheid kiest voor zelfstandig blijven, de minderheid daar ook mee kan leven en dat u vervolgens samen als raad en college daar eensgezind de schouders onder zet. Want dat is dan echt wel nodig.
6. Verlies geen tijd meer
Verspil geen tijd, geld en energie aan het eindeloos blijven kijken naar alternatieven, maar richt alle aandacht nu op wat er nodig is om zelfstandig verder te gaan. Want er is veel werk aan de winkel. Dat is niet nieuw. Het stond vorig jaar al in de partijprogramma’s voor de verkiezingen en in het coalitieakkoord.Verder praten met Barneveld geeft misschien meer duidelijkheid over een aantal zaken, maar verandert niets aan het feit dat zelfstandig verdergaan een goede en reële optie is.
7. Schakel meer mensen in
In de rapporten gaat het over bestuurskracht en financiën, over het college, de raad en de ambtenaren. Maar er is nog een vorm van kapitaal die naar mijn mening over het hoofd wordt gezien en veel meer benut kan worden. Dat is het bewonerskapitaal. En dan bedoel ik niet wat we als bewoners in onze portemonnee hebben, maar de deskundigheid, specialismen, vakkennis en ook gewoon spierkracht en, niet te vergeten, gezond boerenverstand van de inwoners van dit dorp. Ik kom graag in contact met inwoners die willen meedoen met het oprichten van een bewonersvereniging.En laat de raad daar gebruik van maken om het bestuur te versterken en de organisatie te ondersteunen. Zet bijvoorbeeld ICT’ers in een commissie, die de raad adviseert en de ambtenaren helpt. Kijk naar het dorp op de manier van een vereniging en laat de leden veel meer meedoen. Wat voor het zwembad kan, kan ook voor het hele dorp. Dan zullen lasten waarschijnlijk minder hoeven te stijgen en wordt het dorp nog meer een gemeenschap van en voor de inwoners.
8. Kies nu het doel en ga daarna aan de slag
Na een lange weg van inspraak, onderzoek en advies, gaat alles nu ineens heel gehaast en rommelig. Ik maak me er zorgen over dat er twee ongelijksoortige voorstellen op de agenda van de raad staan.Het voorstel voor samengaan met Barneveld is een keuze die nog verder moet worden uitgewerkt. Het voorstel voor zelfstandig blijven wordt ondersteund met een paar concrete uitwerkingen die direct discussie geven en afleiden van het doel waar het vanvond over moet gaan. Op die manier zijn het geen gelijkwaardige keuzes. Vanavond moet het gaan over de stip aan de horizon, zoals uw adviseur heeft gezegd, en niet al over de bibliotheek en de Breehoek.
Daarom, voorzitter, roep ik deze raad ertoe op om nu alleen te kiezen voor een zelfstandig Scherpenzeel als doel. En ga daarna de komende maanden en jaren aan de slag om in dit mooie dorp voorzieningen op peil te houden en lasten dragelijk. Zeker als ook nog meer inwoners daar de schouders onder zetten, moet dat kunnen lukken.
P.S.:
1. Als er toch nog verder wordt gesproken met de buurgemeente, vraag dan vooraf aan Barneveld de garantie dat men daar niet zal meewerken aan een door de provincie opgelegde fusie maar alleen als Scherpenzeel daar zelf voor kiest.
2. Kijk eens naar andere kleine gemeenten die het ook lukt om zelfstandig te blijven, bijvoorbeeld naar de gemeente Montfoort die samenwerking met IJsselstein heeft ontvlochten en nu alles weer zelf doet.
3. Veel partijen die in de Provinciale Staten vertegenwoordigd zijn, hebben het standpunt dat gemeentelijke herindeling niet mag worden opgedrongen en alleen op verzoek van of met instemming van de desbetreffende gemeente(n) dient te gebeuren. Wanneer vanuit de provincie geprobeerd wordt Scherpenzeel tegen zijn zin als zelfstandige gemeente op te heffen, kunnen deze fracties worden benaderd om de desbetreffende bestuurders ter verantwoording te roepen.
Scherpenzeel, 9 december 2019, Herman van Ginkel